Melatonine en Slaap
Sommige mensen hebben meer slaap nodig dan anderen maar de gemiddelde mens slaapt ongeveer een derde van zijn leven. Interessant is dat er ondanks talloze onderzoeken nog maar weinig met zekerheid is vast te stellen over het hoe en waarom we slapen. Wel weten we zeker dat gezond en genoeg slapen essentieel is voor onze gezondheid.
Hoeveel moet een mens slapen om gezond te blijven?
Zoals gezegd hebben sommige mensen meer slaap nodig dan anderen. We zouden dus kunnen stellen dat persoonlijkheid of persoonlijke eigenschappen een belangrijke factor zijn bij de hoeveelheid slaap die iemand nodig heeft. Dit is echter zeker niet de enige factor. Nog veel belangrijker lijkt onze leeftijd te zijn. Pas geboren baby´s kunnen immers wel achttien uur slapen op een dag. De hoeveelheid geslapen uren neemt vanaf de geboorte echter langzaam af tot aan de pubertijd. Pubers hebben in tegenstelling tot kinderen van 5 tot twaalf jaar en volwassenen gemiddeld negen a tien uur slaap per dag nodig. Ouderen slapen vaak ´s nachts minder maar halen die slaap overdag in met een of meerdere dutjes. Ook zieken, zwangeren of gewonde personen hebben meer slaap nodig dan normaal. Behalve persoonlijke eigenschappen zijn groei en fysieke gesteldheid dus ook factoren bij het bepalen van de hoeveelheid slaap die iemand nodig heeft.
Wat gebeurd er tijdens de slaap?
Zoals redelijk bekend is de slaap onder te verdelen in een aantal verschillende fases. De bekendste daarvan is de remslaap (rapid eye movement). Behalve deze remslaap zijn er nog drie andere fases. Tijdens een normale nachtrust van zes tot acht uur wisselen deze fases zich enkele keren af. De eerste fase is de fase van het in slaap vallen, het wakker worden en het dromen. De andere fases zijn die van lichte, semi diepe en diepe slaap. Andere wetenschappers maken vooral onderscheid tussen de remslaapfase en de niet remslaapfase waarbij de laatste weer word onderverdeeld in 3 of 4 fases van lichte tot diepe slaap. Vast staat dat de cyclus tussen de verschillende fases ongeveer 90 minuten in beslag neemt en dat deze vier tot zes keer herhaald word bij een goede nachtrust.
Tijdens de diepe slaapfases zakken de lichaamstemperatuur en de hartslag en gebruiken de hersenen minder energie. De ogen maken in deze fase langzaam rollende bewegingen. Tijdens de remslaapfases, die bij elkaar opgeteld een relatief klein deel van de totale slaaptijd in beslag nemen, is het energiegebruik van de hersenen juist hoog en bewegen de ogen wild heen en weer. Hoewel we in alle slaapfases dromen zijn de dromen tijdens de remslaap levendiger. Wakker worden tijdens de remslaapfase zorgt er normaal gesproken voor dat we ons de dromen of delen van de dromen nog levendig kunnen herinneren. Als we wakker worden tijdens een van de andere slaap fases is dat meestal niet het geval.
Waarom is slapen zo belangrijk?
De studies naar het waarom van het slapen zijn talrijk maar desondanks is er in de wetenschappelijke wereld nog geen consensus over waarom slaap precies bestaat. Wel zijn er een aantal meer geaccepteerde theorieën.
Volgens de evolutietheorie is de oorspronkelijke reden van slapen het behoud van energie. Tijdens de slaap spendeert het lichaam minder energie doordat bijvoorbeeld de hartslag en de lichaamstemperatuur lager zijn. Ook de frequentie van de ademhaling gaat omlaag en onze spieren en hersenen worden minder gebruikt. Slapen zou bij de vroege mens vooral belangrijk zijn tijdens periodes waarin voedsel schaars was.
Volgens de meeste wetenschappers speelt slaap ook een belangrijke rol bij het leren en de consolidatie of het duurzaam maken van het geheugen. Tijdens experimenten bleken proefpersonen proeven beter uit te voeren als zij geslapen hadden in de periode tussen het leren en het testen. Ook is bewezen dat de hersenen tijdens de slaap activiteit herhalen die tijdens het leren plaatsvond.
Toch blijft er nog veel onderzoek nodig om duidelijk te kunnen maken in welke fases van de slaap het geheugen geconsolideerd word en welke soort geheugen het meest profiteert tijdens de slaap.
Een veel geaccepteerde theorie is dat de slaap ons lichaam en vooral onze hersenen een manier geven om te herstellen van de activiteiten van de vorige dag. Tijdens de periodes van niet-remslaap, die het grootste deel van de slaap in beslag nemen, werken de hersencellen minder waardoor ze de tijd krijgen om te herstellen van gedurende de dag opgelopen schade.
Effecten van te weinig slaap
Zo´n twintig tot dertig procent van de mensen heeft last van slaapstoornissen. Bij ouderen loopt dit op tot zeventig of tachtig procent. Slechts een klein gedeelte van deze mensen bezoekt een dokter vanwege deze slaapproblemen. Als mensen met een slaapstoornis wel langs de dokter gaan krijgen ze meestal zware slaapmedicijnen voorgeschreven.
Van een slaapstoornis spreken we als iemand gedurende zes maanden of langer minder dan 6 a 7 uur per nacht slaapt.
Een nadelig effect van te weinig slapen is dat ons geheugen afneemt. Wat we leren word immers geconsolideerd tijdens de slaap. Slaapstoornissen dragen bij aan het limiteren van de vorming van herinneringen, leiden tot vergeetachtigheid en concentratie- en prestatieproblemen.
Al langere tijd is bekend dat er een relatie bestaat tussen een gebrek aan slaap en overgewicht. Als we minder slapen betekent dat automatisch dat we meer tijd wakker zijn. Op zijn beurt kan dit weer leiden tot minder goede gewoontes zoals het tot laat televisie kijken of spelen van computerspellen. Gewoontes die ervoor zorgen dat we minder bewegen en die aanmoedigen om laat op de avond nog even langs de koelkast of de chipskast te lopen voor een ongezonde snack. Hoe later op de avond hoe meer zin we lijken te krijgen in calorierijk voedsel.
Verschillende studies hebben al aangetoond dat mensen die minder slapen gemiddeld meer eten dan mensen die genoeg slapen. Verder kan een gebrek aan slaap leiden tot een toegenomen eetlust welke op zijn beurt weer leid tot gewichtstoename. Hiervoor verantwoordelijk zijn veranderingen in de hormoonhuishouding. Zelf als mensen niet meer eten maar wel voornamelijk ´s avonds neemt de kans toe dat het eten tijdens de nacht word opgeslagen als vet.
Te weinig slaap heeft ook negatieve gevolgen voor ons immuunsysteem. Hierdoor neemt de kans toe dat we eerder ziek worden. Dit kunnen simpele verkoudheden of koorts zijn maar bij chronisch slaapgebrek neemt de kans toe op hartaanvallen, diabetes, spijsverteringsziektes, verhoogde bloeddruk en zelfs kanker. Studies hebben uitgewezen dat gezondheidsproblemen met hart en bloedvaten achtenveertig procent waarschijnlijker zijn bij mensen die structureel minder dan zes uur per nacht slapen. Andere studies laten zien dat er een relatie is tussen diabetes en slaapstoornissen. Vermoed word dat een gebrek aan slaap de productie van stresshormonen als cortison aanmoedigt. Cortison is een hormoon waarvan bekend is dat het diabetes bevordert.
Behalve op de lichamelijke gezondheid heeft te weinig slaap ook duidelijk negatieve effecten op de geestelijke gezondheid. Dit kan beginnen met continue vermoeidheid, geïrriteerdheid, plotselinge veranderingen van het humeur of motivatieproblemen. In ernstige gevallen kan slaapgebrek zelfs leiden tot hallucinaties of depressies.
Wat zijn de symptomen van slaapstoornissen?
Omdat niet iedereen even veel slaap nodig heeft is het niet goed om alleen naar het aantal uren te kijken wat iemand slaapt om een slaapstoornis vast te stellen. Er zijn een aantal symptomen die kunnen duiden op een slaapstoornis. Dat zijn bijvoorbeeld:
– Lange periodes van wakker zijn en structureel moeite hebben met het in slaap komen.
– De neiging om gedurende de dag in slaap te vallen.
– Elke dag moeite hebben met op gang komen (het eerste half uur van de dag telt niet mee).
– Meerdere keren wakker worden tijdens de nachtrust.
– Het lichaam gespannen is en overgevoelig.
– De slaap onrustig is en niet leid tot uitgerust wakker worden.
Wat zijn de oorzaken van te weinig slaap of slaapstoornissen?
De oorzaken van slaapstoornissen kunnen legio zijn. Er bestaan exogene (van buitenaf) oorzaken en endogene (vanuit het eigen lichaam). Bekende exogene oorzaken van problemen met slapen zijn jetlags en nachtdiensten.
Exogene slaapstoornissen
Een jetlag kan optreden wanneer we in een korte tijd verschillende tijdzones door reizen. Op zo een moment kan de innerlijke klok van de mens behoorlijk in de war raken. Het menselijk lichaam is er gewend aan dat het elke op ongeveer hetzelfde tijdstip donker word en dus ook op een vast tijdstip melatonine word geproduceerd. Als gevolg van die melatonine begint iemand zich slaperig te voelen en de verschillende organen in het lichaam klaargemaakt worden voor de slaap. Bij vliegreizen naar het oosten word het voor ons lichaam plotseling vroeger donker. Melatonine word dan vroeger geproduceerd waardoor we eerder zin krijgen om te slapen. Bij reizen naar het westen zijn de effecten over het algemeen minder groot. Tijdens deze reizen gaat de zon later onder dan dat we gewend zijn en zal de productie van melatonine dus ook later op gang komen. Hoe meer tijdzones we doorreizen hoe heftiger de effecten van een jetlag hoewel de aanslag die dit op iemand pleegt voor iedereen verschillend is.
Effectieve manieren om een jetlag te kunnen bestrijden zijn:
– Het verzetten van het horloge naar de tijd op de plek van aankomst.
– Zoveel mogelijk tijd buiten doorbrengen op de nieuwe bestemming.
– Het nemen van melatonine preparaten.
De nadelige effecten van een jetlag zijn meestal tijdelijk omdat ons lichaam zich na verloop van tijd aanpast aan de nieuwe tijdzone of omdat we voor die tijd weer terug zijn in onze eigen tijdzone. De problemen die ontstaan als gevolg van het werken van nachtdiensten zijn vaak langduriger van aard.
In principe is het proces van nachtwerk en jetlag vergelijkbaar. De nachtwerker maakt immers een snelle reis door verschillende tijdzones om ´s nachts te gaan werken in plaats van overdag. Slaapproblemen tijdens het werken in nachtdiensten worden dan ook wel met sociale jetlag aangeduid. Het permanent aanpassen van onze normale werktijden naar nacht werk verward het dag/nacht ritme van het lichaam. Personen die in wisselende diensten werken moeten continu hun innerlijke klok aanpassen. Nachtwerkers en mensen die regelmatig van dienst wisselen leiden meestal aan een chronisch gebrek aan slaap. Gemiddeld genomen slapen deze mensen twee tot vier uur minder dan mensen die normale werkuren hebben. Overigens geld ook hier dat sommige mensen niet of nauwelijks nadelige effecten van het werken tijdens de nacht ervaren terwijl andere mensen er juist bovenmatig veel problemen mee lijken te hebben.
Effectieve manieren om de nadelige gevolgen van ploegendiensten en nachtwerk te bestrijden zijn:
– De werkplaats fel verlichten, liefst met licht op 300 lux of meer.
– Korte dutjes van tussen de 5 en de 10 minuten tijdens de nachtdiensten.
– Het nemen van melatonine preparaten.
– Veel beweging.
Naast jetlags en nachtdiensten kunnen we ook slaapstoornissen als gevolg van farmacologische factoren tot de exogene oorzaken rekenen. Farmacologische oorzaken kunnen medicijnen zijn maar ook stoffen die we via eten, drinken of lucht binnenkrijgen. Bepaalde medicijnen zoals bijvoorbeeld bètablokkers, stimulerende middelen zoals cafeïne en alcohol en nicotine en te veel eten voor het slapen gaan kunnen slaapstoornissen veroorzaken. Alcohol kan helpen met het inslaap vallen maar je kunt er ook in de tweede helft van de nacht eerder van wakker worden. Tijdens het slapen na inname van een overvloedige hoeveelheid alcohol word ook de remslaapfase geblokkeerd. Ook het gebruik van amfetamines kan slaapstoornissen veroorzaken.
De laatste exogene oorzaak van slaapstoornissen die we hier noemen is over het algemeen de lastigste te bestrijden. Dat zijn namelijk mentale factoren. De menselijke psychologie is heel complex. Lastige gemoedstoestanden zoals boosheid, angst en stress kunnen net zo verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van slaapstoornissen als serieuze mentale aandoeningen als burn-out en depressies. In deze gevallen is het belangrijk om de oorzaak van de problemen te vinden om gepaste oplossingen te kunnen vinden.
Endogene slaapstoornissen
Zoals kort uitgelegd zijn endogene slaapstoornissen die stoornissen die door gebreken of ziektes in het lichaam worden veroorzaakt. Een voorbeeld hiervan is melatonine deficiëntie. Om melatonine te produceren moeten we beschikken over voldoende serotonine. Ons dagelijkse moderne leven met veel stress, ongezond eten, een gebrek aan beweging en overbelasting van onze zintuigen kan verantwoordelijk zijn voor een gebrek aan serotonine in het lichaam met een gebrek aan melatonine en slaapproblemen als direct gevolg. Leeftijd is echter ook een belangrijke factor. De epifyse, het gebied in onze hersenen waar melatonine geproduceerd word, verkalkt naarmate we ouder worden. De productie van melatonine neemt dus steeds verder af. Een andere factor kan licht zijn. Te veel blauw licht van bijvoorbeeld telefoon, televisie of tablet tijdens het moment dat melatonine word aangemaakt kan deze productie verminderen, vertragen of stoppen. Bij een gebrek aan melatonine in het lichaam kan het raadzaam zijn om melatonine preparaten te nemen.
Het vertraagde-slaapfasesyndroom (DSPS van het Engelse delayed sleep-phase syndrome) is een stoornis waarbij de biologische klok niet gelijk loopt met het normale dag/nacht ritme van de meeste volwassenen. Waar het normale patroon bestaat uit ´s ochtends wakker worden en ´s avonds slapen hebben mensen die lijden onder DSPS hebben moeite met ´s avonds in slaap vallen. Zij vallen meestal pas tegen de ochtend in slaap en worden dan pas ´s middags wakker. Mochten deze mensen niet ´s ochtends uit bed hoeven vanwege bijvoorbeeld school of werk is het syndroom niet per se een probleem. Personen dia aan het vertraagde-slaapfasesyndroom lijden hebben namelijk een normale behoefte aan slaap en zullen mits ze de kans krijgen gewoon zeven of acht uur per vierentwintig uur slapen. DSPS ontstaat meestal in de vroeg jeugd of pubertijd en gaat soms vanzelf weg na verloop van tijd. Voor mensen die last hebben van het vertraagde-slaapfasesyndroom word vaak aangeraden om vroeg in de avond melatonine te nemen. Een andere behandeling bestaat uit lichttherapie in de vroege ochtend.
Een andere chronische stoornis van het dag/nacht ritme is het Niet-24-uurs-slaap-waakritme syndroom. Personen die hier aan lijden hebben een biologische klok die vijfentwintig uren of meer telt. Door dit extra uur (of extra uren) verschuift het slaap-waak patroon in deze personen continu. Niet allen dit ritme maar ook de ritmes die de temperatuurhuishouding en hormoondistributie regelen verschuiven elke dag. Deze afwijking komt relatief veel voor bij blinde mensen die niet genoeg licht binnen krijgen om het lichaam een natuurlijk ritme op te laten bouwen. Ook komt dit syndroom soms voor bij mensen die eerst aan het vertraagde-slaapfasesyndroom leden. Personen die toch proberen een vierentwintiguurs ritme vol te houden maken goede kans om aan slapeloosheid te gaan leiden. Behandelingen bestaan uit lichttherapieën, het toedienen van stoffen die moeheid onderdrukken gedurende de dag en het nemen van melatonine gedurende de nacht. Melatonine helpt niet alleen bij het in slaap vallen maar ook bij het reguleren van onze biologische klok.
Andere slaapstoornissen zijn bijvoorbeeld het rusteloos benen syndroom (restless legs syndrome, RLS) en narcolepsie. Personen die aan RLS lijden kunnen ´s nachts schokkende bewegingen maken met de benen, en soms ook armen, tijdens de slaap. Meestal merkt alleen de partner dit maar de schokken zorgen voor een onrustige slaap en kunnen daardoor een negatieve impact hebben het welzijn. Op dit moment worden er nog studies uitgevoerd die proberen vast te stellen of een tekort aan melatonine van invloed is op dit syndroom. Behandelingen vinden nu vooral plaats door slaapgewoontes te veranderen en soms met dopamine preparaten.
Narcolepsie een aandoening waarbij mensen niet genoeg hebben aan zeven of acht uur slaap per nacht en vaak ook overdag moeten bijslapen. Personen die aan narcolepsie lijden kunnen overdag soms plotseling in slaap vallen of last krijgen van verslappingen van de spieren. Effectieve behandelingen zijn nog niet bewezen maar enkele van de symptomen worden vaak met medicijnen bestreden.
Welke maatregelen kunnen we nemen om beter te slapen?
– Eet geen zware maaltijden binnen twee uur voor het slapen gaan maar probeer kleine porties licht voedsel te eten.
– Nicotine, cafeïne en alcohol hebben nadelige effecten op de nachtrust. Probeer alcohol in zijn geheel te vermijden of beperk het gebruik hiervan tot een minimum. Cafeïne en nicotine houdende producten zouden na de middag niet meer genuttigd moeten worden.
– Sport is belangrijk voor ons lichaam maar extreme lichamelijke en ook mentale inspanningen moeten in de uren voor het slapen gaan voorkomen worden.
– Probeer een vast tijdstip aan te houden voor het naar bed gaan en het opstaan. Ook in de weekenden is dit belangrijk zodat je vaste dag/nacht ritme niet verstoord word.
– Vermijd het gebruik van elektronica als telefoons, televisies of tablets voor het slapen gaan. Het blauwe licht van deze apparaten kan de melatonine productie verstoren en vergroot daarmee de kans op slaapstoornissen.
– Zorg ervoor dat de slaapkamer donker, stil en niet te warm is.
– Natuurlijke slaapmiddelen (zoals bijvoorbeeld SLEEPWELL SPRAY™) bevatten melatonine die het lichaam kunnen helpen om in slaap te komen en/of een betere nachtrust te hebben.
– Als je moeite hebt met ontspannen kun je voor het slapen kruidenthee of warme melk drinken en ook bepaalde ontspanningsoefeningen kunnen bevorderlijk zijn.
Melatonine
Wat is Melatonine?
Om de werking van Melatonine op ons lichaam beter te begrijpen is het van belang dat we weten wat melatonine precies is. Wellicht kent u de naam nog van de biologie lessen op school, heeft u er wel eens iemand over horen praten of heeft u haar wel eens op een etiket gelezen. De aandacht voor melatonine neemt wereldwijd steeds meer toe dus als u via een van de voorgaande manieren in contact bent gekomen met de naam melatonine is dat niet vreemd. Maar daarmee weten we nog niet wat melatonine precies is en wat voor effecten het heeft op ons lichaam. Hieronder gaan we in begrijpelijk Nederlands in op de ontdekking, bestandsdelen, productie en effecten van melatonine.
Waar wordt Melatonine geproduceerd?
Melatonine word bij gewervelde dieren geproduceerd in de hersenen. En wel in een minuscuul stukje van de hersenen wat de epifyse word genoemd. Deze epifyse is bij mensen tussen de 5 en de 8 minimeter groot, vergelijkbaar met een korreltje rijst, en ligt tegen het dak van de tussenhersenen. De epifyse ligt op een rechte lijn achter onze ogen en is daarmee verbonden via zenuwen. Vanwege de pijnappelvorm word de epifyse ook wel de pijnappelklier genoemd.
Menselijke baby´s produceren bij de geboorte nog geen melatonine maar vanaf drie maanden neemt de productie van Melatonine sterk toe. De productie blijft stijgen tot ongeveer het derde levensjaar. Deze hoge productie houdt het lichaam vast tot het bereiken van de tien jaar waarna de productie afneemt tot de gemiddeldes voor volwassenen. Deze afbouw van de productie vind plaats onder een proces van verkalking van de epifyse en zet ons hele leven door tot dat de productie van melatonine in de epifyse compleet stil valt.
Spirituele theorieën over de pijnappelklier.
In de Egyptische mythologie werd de Epifyse beschreven als het oog van Horus. Zij ligt in het centrum van onze hersenen zoals de grote piramide in het centrum ligt van de landmassa van onze aarde. De hypofyse werd door de oude Egyptenaren mythische krachten toebedeeld. Interessant zijn de vele overeenkomsten tussen de afbeeldingen van het oog van Horus en dwarsdoorsnedes van de Epifyse.
In de Oosterse filosofieën word de pijnappelklier in verband gebracht met de 6de chakra. Deze 6de chakra zou staan voor bewustzijn, oplettendheid, inzicht, intuïtie, wijsheid en visualisatie. Ook helderziendheid word met de pijnappelklier gerelateerd. De afname van de activiteit van de hypofyse bij kinderen vanaf 10 jaar verklaart volgens de esoterische wetenschap waarom kinderen na verloop van tijd het geloof in het bovennatuurlijke, met bij sommige een daarbij behorende helderziendheid, kwijtraken.
In het Sanskriet, een millennia oude oosterse taal heeft men het over ´anja´ wat ook weer waarnemen, inzicht en besturen betekent. De pijnappelklier word ook wel de zetel van de ziel genoemd. Niet alleen volgens de oosterse filosofieën maar ook de bekende Franse filosoof Descartes geloofde hierin. Descartes stelde dat de epifyse een tweetal functies had. Ten eerste zou de epifyse de bewegingen van de etherische bezielde lucht of esprits animaux in de hersenholte reguleren. De tweede functie van de epifyse was volgens Descartes het combineren van de stimuli van de verschillende zintuigen.
Evolutie van de Epifyse.
De aanduiding van de epifyse of pijnappelklier als derde oog in de esoterische wetenschappen is interessant. Bij het menselijke embryo ligt de epifyse nog aan het schedeloppervlak iets boven en tussen de beide ogen in. Naarmate de embryo zich verder ontwikkelt zakt de epifyse naar zijn plek aan de bovenkant van de tussenhersenen.
Bij veel dieren blijft de pijnappelklier aan de bovenkant van de schedel liggen. Bij primitieve vissen ligt het orgaan tegen de wand van de schedel (pariëtaal) en word het slechts afgeschermd door een dun laagje pigmentloze huidcellen. De hoeveelheid licht die via dit orgaan ontvangen word is rechtstreeks van invloed op de bewegingen van bijvoorbeeld de zeeprik. Bij de echte vissen zoals bijvoorbeeld haaien en beenvissen lijkt het orgaan het minste op een oog maar eerder op het topje of een uitloper van de epifyse. De huid boven de pijnappelklier heeft hier wel pigment maar er word toch licht opgevangen en vervolgens via zenuwen naar de epifyse gestuurd.
Bij amfibieën hebben salamanders geen uitloper van de epifyse terwijl deze bij enkele kikkers verdwijnt na de transformatie van kikkervisje tot volgroeide kikker.
Bij de reptielen word bij sommige dieren, vooral hagedisachtigen echt gesproken van een pariëtaal derde oog compleet met retina en lens. Bekende voorbeelden zijn gekko´s en korsthagedissen. Schilpadachtigen, krokodillen en slangen hebben geen pariëtaal oog.
Bij vogels ligt de pijnappelklier dicht tegen de oppervlakte aan. Het is een belangrijk orgaan wat onder invloed van licht het dag- en nachtritme (ook wel circadiaans ritme) en het grotere met de seizoenen samenhangende ritme reguleert. De door de epifyse geproduceerde melatonine is zo indirect verantwoordelijk voor het feit dat de meeste vogels in mei hun ei leggen. En alhoewel hier nog veel onderzoek naar moet gebeuren denkt men dat de epifyse ook van belang is voor de navigatie van vogels. Met name bij die vogels die zich op de zon oriënteren tijdens hun trekvluchten.
Bij zoogdieren zoals de mens lijkt de epifyse alleen nog werkzaam te zijn als hormoonproducerend orgaan. Dit orgaan ligt bij bijna alle zoogdieren diep in de schedel achter de ogen. Een uitzondering hierop is het schaap waarbij de epifyse nog aan de oppervlakte van de schedel ligt. Ook bij dieren is de pijnappelklier van belang bij de seizoensgebonden ritmes en het circadiaans ritme. Onder invloed van door de epifyse geproduceerde hormonen word ook de vruchtbaarheid van zoogdieren beïnvloed. Dit effect is verloren gegaan in gedomesticeerde dieren zoals koeien en varkens. Andere gedomesticeerde dieren zoals schapen, geiten en paarden en wilde dieren hebben hun broedseizoen gebonden aan de jaargetijden zodat de jongen de beste kans op overleven hebben. Zo is het broedseizoen van schapen dankzij het door de epifyse geproduceerde melatonine altijd in de herfst waardoor de lammetjes in de lente geboren worden. Een seizoen met warmere temperaturen en genoeg gras. Wilde dieren die net als de schapen hun broedseizoen hebben tijdens de kortere dagen van het jaar zijn bijvoorbeeld vossen, herten en elanden. Voorbeelden van dieren die hun broedseizoen hebben tijdens de langere dagen van het jaar zijn paarden, dassen en ringstaartmaki´s.
De ontdekking van melatonine.
In de wetenschap werd er lange tijd van uit gegaan dat de epifyse een zogenaamd rudimentair orgaan was. Dat wil zeggen dat het zijn functies had verloren tijdens de evolutie en niet meer verder ontwikkeld, vergelijkbaar met de appendix of blinde darm en het staartbeen.
Begin 1915 begonnen de Amerikanen Carey Pratt McCord en Floyd P. Allen een serie van experimenten waarbij kikkervisjes op een dieet van pijnappelklierweefsel van koeien werden gezet. Al snel werd duidelijk dat de kikkervisjes die op dit dieet zaten lichter van kleur werden dan de controlegroep. In sommige gevallen werden de kikkervisjes zelfs compleet doorzichtig.
In 1958 leidde dermatoloog en professor Aaron Bunsen Lerner een team van wetenschappers van de Yale universiteit in een onderzoek naar de epifyse in de hoop een behandeling te vinden tegen bepaalde huidziektes. Deze groep onderzoekers slaagde er voor het eerst in het hormoon melatonine te isoleren. De naam is een samenvoegsel van het Griekse mela wat donker betekent en tonine omdat melatonine geproduceerd word door serotonine om te zetten.
De functies van melatonine.
1. Regelaar van het circadiaans ritme
De eerste functie van melatonine die door wetenschappers werd vastgesteld is die volgens welke het hormoon een rol speelt in de slaap-waak cycli. Melatonine word niet de hele dag door aangemaakt maar de productie vangt aan bij het ondergaan van de zon. De epifyse staat via zenuwen in rechtstreeks contact met de ogen en zodra het licht vermindert worden signalen afgegeven om de melatonine te produceren. De melatonine die in de pijnappelklier gemaakt word komt gelijk in de bloedbaan terecht en zet zo verschillende processen in het lichaam in gang. Deze processen hebben bijna allemaal het doel om het lichaam klaar te maken voor de slaap. Onder invloed van melatonine krijg je een slaperig gevoel en zul je dus gemakkelijker in slaap vallen. De hoogste concentratie melatonine in het bloed word bereikt rond drie uur ´s nachts. Onder invloed van het melatoninehormoon neemt tijdens de slaap de activiteit van het hart en de longen af en daalt de lichaamstemperatuur. Tegelijkertijd neemt de activiteit in bijvoorbeeld de lever, de hersenen en de zweetklieren toe.
Kortom, onder invloed van het afnemen van licht maakt het lichaam melatonine aan waardoor we makkelijker in slaap komen.
2. Antioxidant
In 1993 ontdekte een team van de universiteit van Texas dat melatonine een krachtige antioxidant is. Zonder al te diep op de scheikundige processen in te gaan kunnen we stellen dat Melatonine onze lichaamscellen helpt beschermen door schadelijke stofjes onschadelijk te maken en gevaarlijke chemische reacties te voorkomen. Zo speelt melatonine bijvoorbeeld een rol bij het voorkomen van bepaalde types van kanker.
3. Immuunsysteem
Helaas is er nog weinig bekend over de rol van melatonine in het immuunsysteem van de mens. Vastgesteld is wel dat melatonine in het lichaam als ontstekingsremmer werkt. Volgens sommige studies zou melatonine gebruikt kunnen worden in het bestrijden van besmettelijke ziektes zoals HIV en bacteriële infecties.
SLEEPWELL SPRAY™
Wat zit er precies in de SLEEPWELL SPRAY™ van MindScopic?
Melatonine
Met slechts 0.295 milligram per spray is melatonine het kleinste bestandsdeel van de SLEEPWELL SPRAY™. Dat wil echter niet zeggen melatonine het minst belangrijke bestandsdeel is. In tegenstelling, zoals we gelezen hebben is het hormoon melatonine van essentieel belang bij het reguleren van de biologische klok van het lichaam. Bij veel slaapstoornissen maakt het lichaam wel voldoende melatonine aan maar op de verkeerde tijd. Het op tijd nemen van twee tabletten SLEEPWELL SPRAY™ kan ervoor zorgen dat melatonine op het juiste moment in het bloed komt. Op deze manier vergemakkelijkt melatonine het proces van inslapen en zorgt het voor een betere nachtrust. Hoewel het mogelijk is om melatonine uit andere dieren te oogsten is alle melatonine die in SLEEPWELL SPRAY™zit synthetisch. Het verschil is door ons lichaam niet te zien en de melatonine in SLEEPWELL SPRAY™helpt ons dus op een volkomen natuurlijke manier bij het inslapen.
Passiebloem
Passiebloemen komen oorspronkelijk vooral voor in Noord- Midden- en Zuid-Amerika en het Caribisch gebied. Er zijn echter meer dan vijfhonderd soorten bekend en sommige van die soorten zijn inheems aan Australië, Oceanië en Azië. Veel van deze passiebloemen hebben eetbaar fruit zoals bijvoorbeeld de passievrucht of maracujá zoals de vrucht in Zuid-Amerika genoemd word.
Traditioneel gezien worden de bladeren en de wortels van de passiebloem veel gebruikt in medicijnen. Zowel in Noord-Amerika als in Zuid-Amerika gebruikte de inheemse bevolking wortels en bladeren van de passiebloem om geneeskrachtige thee te maken. Deze werd gebruikt om slapeloosheid, hysterie, en epilepsie te bestrijden. De bladeren kunnen mits gedroogd ook gerookt worden. Ook in de ayurveda, de oeroude Indiase geneeskunde, werd een soort passiebloem al duizenden jaren geleden gebruikt. De Indiërs gebruikten de plant bij innerlijke onrust, zwakke zenuwen, angst en gespannenheid.
Hoewel Spaanse artsen de geneeskrachtige werking van de passiebloem al in de zestiende eeuw beschreven heeft het lang geduurd voordat de plant geaccepteerd werd in de westerse geneeskunde. In de Verenigde Staten werd de passiebloem vanaf halverwege de negentiende eeuw door artsen voorgeschreven. Vooral voor nervositeit, slaapstoornissen en slapeloosheid bij kinderen. Slaapstoornissen veroorzaakt door psychische overbelasting of geestelijke vermoeidheid waren reden om passiebloem voor te schrijven. Hierbij werd er door sommige artsen extracten van de bladeren gebruikt terwijl anderen een voorkeur voor de wortels hadden.
Zonder al te diep op de biochemische processen in te willen gaan kunnen we zeggen dat tegenwoordig vast staat dat er stoffen in passiebloemen zitten die voorkomen dat stoffen als serotonine en dopamine worden afgebroken. Beiden zijn wat ze noemen neurotransmitters, stoffen die de communicatie verzorgen tussen verschillende zenuwen onderling of tussen zenuwen enerzijds en organen anderzijds. Dopamine is vooral bekend als neurotransmitter die een belangrijke rol speelt in het ervaren van blijdschap, geluk, genot en welzijn. Serotonine zijn we al eerder tegengekomen als grondstof voor de productie van melatonine maar behalve als grondstof is deze neurotransmitter ook van invloed op onze stemming, zelfvertrouwen, seksuele activiteit en eetlust. Serotonine speelt ook een rol bij de verwerking van pijnprikkels.
De toevoeging van passiebloem in SLEEPWELL SPRAY™ zorgt er op een natuurlijke manier voor dat ons lichaam voldoende grondstoffen heeft om melatonine te maken en helpt ons om te ontspannen.
Extract van kamillebloemen
De kamillebloem is een andere plant die al duizenden jaren in de geneeskunde word gebruikt. De oude Egyptenaren gebruikten de plant bij de bestrijding van malaria en koorts en ook als ontstekingsremmer. Hoewel de effectiviteit bij de bestrijding van malaria (nog) niet bewezen is heeft de moderne geneeskunde het effect als ontstekings- en koortsremmer bevestigd. Ook in de Griekse oudheid werd de kamillebloem al veelvuldig gebruikt. Zij gebruikten de bloem bij mondslijmvliesaandoeningen, menstruatiekrampen, keelpijn en slecht helende wonden. Al deze positieve eigenschappen zijn ondertussen ook door de moderne wetenschap onderkent.
Ook als we naar de wetenschappelijke naam van de kamillebloem, matricaria chamomilla, kijken zien we dat de positieve eigenschappen van dit kruid al vroeg werd vastgesteld. Matricaria is namelijk een samenvoegsel van het Latijnse matri wat moeder betekent en caria wat zorg betekent. Overigens is chamomilla een samenvoegsel van twee oud Griekse woorden, chamos en melos. Chamos is grond en melos appel, samen grondappel omdat de bloem laag bij de grond groeit en licht naar appel ruikt.
De kamillebloem heeft wat betreft zijn acceptatie in de westerse geneeskunde profijt gehad van zijn verspreidingsgebied. In tegenstelling tot de passiebloem komt de kamillebloem namelijk wel in Europa voor. In principe groeit de kamillebloem eigenlijk overal behalve in de tropen en in de poolgebieden.
De kamillebloem zit vol met werkzame stoffen die het lichaam op vele verschillende manieren kunnen helpen. Enkele voorbeelden zijn antioxidanten, aminozuren (bouwstenen voor onder andere melatonine) en vitamines B en C.
Na veel moderne onderzoeken is er ondertussen veel meer bekend over de positieve eigenschappen van kamille. De aandoeningen die met kamillebloemen bestreden kunnen worden zijn in twee groepen op te delen. De eerste en wellicht meest bekende groep van aandoeningen zijn die aan onze spijsvertering. Enkele voorbeelden van aandoeningen uit deze groep waarbij kamille kan helpen zijn gastro-enteritis, indigestie, flatulentie (winderigheid), diarree en maagkrampen. De tweede groep van aandoeningen waartegen kamillebloemen effectief zijn verschillende zenuwaandoeningen. Zo helpt kamille tegen rusteloosheid, stress, angst, spanningshoofdpijnen, ADHD, nachtmerries en slapeloosheid.
Los van deze twee groepen kunnen kamillebloemen ook helpen tegen koorts, verkoudheden en menstruatiekrampen.
Door het toevoegen van honderd milligram kamillebloem extract in SLEEPWELL SPRAY™ wordt de kracht van dit natuurlijk slaapmiddel verder versterkt. Het kamillebloem extract zorgt ervoor dat we ons makkelijker kunnen ontspannen en eventuele angsten worden weggenomen.
Citroenmelisse
Citroenmelisse is een plant die oorspronkelijk vooral in Zuid-Europa voorkwam. Doordat citroenmelisse in veel omstandigheden uit de voeten kan en ´s winters onder de grond kan overleven is zij ondertussen uitgespreid over bijna heel West- en Midden-Europa, grote delen van Noord- en Zuid-Amerika, het gebied rond de Zwarte Zee, Japan, Nieuw-Zeeland en het zuidoosten van Australië.
De naam heeft citroenmelisse enerzijds te danken aan de bladeren die sterk naar citroen ruiken. Vanwege deze eigenschap kunnen we de plant in veel kruidentuinen vinden. Het andere deel van de naam, melisse, komt van het Oudgriekse melisse wat honingbij betekent. Een toepasselijke naam want de citroenmelisse trekt veel bijen aan.
Als geneeskrachtig kruid word citroenmelisse al duizenden jaren gebruikt. Zo is bekend dat de plant gebruikt werd in het oude Griekenland als middel om te ontspannen. Waarschijnlijk is de plant later door de Arabieren naar Spanje meegenomen.
Behalve kalmerend heeft citroenmelisse ook een licht pijnstillend effect maar de plant word voor vele doeleinden gebruikt. De olie van de citroenmelisse zorgt ervoor dat ons zenuwstelsel in goede gezondheid blijft. Het stimuleert de gemoedstoestand en verbetert het cognitief functioneren. Tijdens studies bij gezonde mensen werd een kalmerend effect vastgesteld. Een studie van de universiteit van Melbourne, Australië liet zien dat de olie helpt om depressies en angst te vermijden. Overigens stimuleert de olie ook de spijsvertering.
Verder word citroenmelisse gebruikt als ontstekingsremmer, het helpt daarom bij reuma en artritis en bij vocht in de gewrichten. De plant word ook gebruikt om de bloeddruk te verlagen en bij menstruatiekrampen en het pre menstruatiesyndroom.
De rustgevende werking van citroenmelisse zorgt ervoor dat de plant ook veel gebruikt word bij slaapproblemen. Het is immers makkelijker om in te slapen als we ontspannen zijn. Behalve dit rustgevende effect lijkt citroenmelisse ook de productie van melatonine te bevorderen. De honderd milligram citroenmelisse preparaat in SLEEPWELL SPRAY™ helpt het lichaam en de geest om op een natuurlijke manier te ontspannen en zorgt er zo voor dat je makkelijker in slaap valt en beter uitgerust wakker wordt.